1313 en 1332 en Taoos Zandtrein L27B SKW 28 03 2012 IMG 0079   Copy

In december 1995 bestelde de NMBS samen met de CFL, 80 elektrische locomotieven bij GEC-Alsthom. De eerste loc 1301 werd op 2 februari 1998 aan de Centrale Werkplaats in Salzinnes geleverd en onmiddellijk aan een aantal testen onderworpen. De 3001 van de CFL volgde in augustus van hetzelfde jaar. 60 exemplaren gingen naar de NMBS. De resterende 20 waren bestemd voor de CFL. De eerste vijf locomotieven voor de NMBS en voor de CFL werden gebouwd door Alslhom in Belfort (Frakrijk). De overige machines werden tot in 2001 gemonteerd bij de Bombardier in Brugge. Een bijkomende bestelling is nooit geplaatst. Na een testperiode van meer dan 12 maanden reed de 1306 haar eerste commerciële rit op 9 april 1999 op de IC-verbinding Oostende - Eupen.






Technisch

De technische kenmerken voor de reeks 13 van de NMBS en de reeks 3000 van de CFL zijn identiek. Beide zijn meerspanningslocomotieven geschikt voor 3000 Volt gelijkspanning en 25 kV 50 Hz wisselspanning. Hiermee kunnen zij rijden op het net van de NMBS, CFL en SNCF en met een beperkt vermogen op het Nederlandse net dat voorzien is van 1500 Volt gelijkspanning. De locomotief is technisch verwant met de Franse Astride serie 36000 die nagenoeg gelijktijdig ontwikkeld werd en die op haar beurt afstamt van de SNCF Sybic 26000. De nieuwe machines beschikken over draaistellen met elk twee GEC-Alsthom tractiemotoren en ontwikkelen een continu vermogen van 5000 kW en een maximum commerciële snelheid van 200 km/uur. De vier tractiemotoren worden onafhankelijk van elkaar gevoed zodat bij het uitvallen van één motor nog steeds 75% van het totale vermogen beschikbaar blijft.

 

1307 Pondrome 07 05 2011 IMG 5873De locomotieven zijn uitgerust met moderne informaticatechnologie die instaat voor de controle van de uitrusting van de machinekamer, de ondersteuning van de bestuurder en voor de assistentie van het onderhoudspersoneel. Hiervoor beschikt de loc over een eigen netwerk en heeft de bestuurder op de bedieningstafel een scherm en klavier ter beschikking. Voor het rijden in treinschakeling en in trek/duw is de loc uitgerust met een multiplexverbinding (MUX), die gebruik maakt van vier draden van de UlC-koppeling waardoor de loc geen klassieke meerpolige verbinding meer nodig heeft.

Uiterlijk vertoont de reeks 13 een grote gelijkenis met de serie 36000 van de SNCF. Aanvankelijk zou de reeks 13 het front van deze Franse loc overnemen. Maar bij testen bleek dat ongewenste luchtstromingen opgewekt werden bij het kruisen van twee locomotieven. Daarom werd de vorm van het front in polyester aangepast zodat de luchtafvoer langs het dak en langs onder gebeuren.

  

Diensten

Na een moeizame start met veel technische problemen werden de locomotieven vanaf 9 april 1999 ingezet op de IC verbinding Oostende - Eupen. De locomotieven reeks 13 zijn uitgerust met het TBL2 beveiligingssysteem en kunnen daarmee sinds 15 december 2002 gebruik maken van de Hoge Snelheidslijn tussen Leuven en Luik waar met de maximumsnelheid van 200 km/uur kan gereden worden. Deze trein bestaat uit acht of twaalf I11 rijtuigen (3B+2A+6B) ingesloten tussen een reeks 13 (kant Oostende) en een stuurstandrijtuig BDx

Een tweede belangrijks dienst voor de reeks 13 is de IC Brussel - Maastricht. Deze trein bestaat eveneens uit acht tot elf rijtuigen plus een stuurstandrijtuig. Regelmatig rijdt deze trein met één I10 rijtuig in een stam met zes wagens (I10B+B+A+2B+BDx). Soms zien we deze combinatie in dubbele uitvoering met twee stuurstandrijtuigen en één locomotief reeks 13.
 In de beginperiode reed de reeks 13 eveneens tussen Antwerpen en Oostende met I11 rijtuigen. Deze dienst is na 10 juni 2007 overgenomen door het moderne treinstel AM96. Nieuw vanaf december 2009 is de inzet als IR-trein op de Hoge Snelheidslijn 4 naar Nederland tussen Antwerpen-Centraal en het nieuwe station 'Noorderkempen' in Brecht. In deze merkwaardige treinsamenstelling, die ook dromedaris wordt genoemd, wordt de reeks 13 ingesloten tussen twee M6 stuurstandrijtuigen BDx en een eerste en een tweede klasse M6 rijtuig (BDx+A+13+B+BDx). Dit is noodzakelijk omdat alleen het stuurstandrijtuig met het Europees treinbesturingssysteem ETCS is uitgerust.

Ook de verbinding met Brussel - Luxemburg wordt sinds juni 2007 vier maal per dag verzekerd door een reeks 13. In 2006 werd zelfs tijdelijk een gehuurde reeks 3000 met vijf tot tien M6 dubbeldeksrijtuigen ingezet. Daarnaast rijdt de reeks 13 en 3000 dagelijks tussen Luxemburg en Liers met I10 en I6 rijtuigen. Opmerkelijk is de IC Brussel - Gouvy die tweemaal per dag rijdt met de locomotief op de vierde plaats tussen twaalf I11-rijtuigen met op kop telkens een BDx stuurstandrijtuig.

Tot slot vermelden we nog de piekuurtreinen Brussel - Welkenraedt en Oostende - Brussel (Schaarbeek) met 11 M4 rijtuigen, en Oostende - Leuven met negen M6 rijtuigen. Uitzonderlijk was de reeks 13 ook te zien met bordeaux M5 rijtuigen tussen Brussel en Jemelle. De reeks 3000 werd ingezet op de lokale verbinding Luxemburg - Kleinbettingen met de nieuwe dubbeldeksrijtuigen van de CFL. Ook Longwy - Luxemburg stond tot 2006 op het programma. Sinds 2001 wordt ook de jaarlijks terugkerende 'Luxembourg-Blankenberge Express' met een reeks 3000 gereden.

Naast reizigerstreinen wordt de reeks 13 en 3000 gebruikt voor goederentreinen. Aanvankelijk gebeurde dit via lijn 162 (Namen - Luxemburg) maar sinds de elektrificatie van de Athus - Meuse lijn 166 in november 2002 rijden alle goederentreinen via deze verbinding die vanaf Dinant (Anseremme) is uitgerust met 25 KVolt. De meeste treinen rijden op as Antwerpen - Bettembourg, Thionville, Woippy, Mulhouse en Metz in Frankrijk. De uiterste bestemming is Saint-Louis nabij Basel tegen de Zwitserse grens. Deze laatste machines dragen de vermelding 'Saint-Louis' onder het locnummer. Een belangrijke bestemming sinds 2003 is de steenkooltrein tussen Antwerpen Zandvliet en de cokesfabriek van Creutzwald in Frankrijk.

 

Aan Belgische zijde worden regelmatig Zeebrugge, Feluy en Leuven aangedaan. Een enkele keer heeft een reeks 13 Monceau en Kinkempois als bestemming. Over lijn 42 die loopt van Luik via Gouvy naar Luxemburg rijden sinds 10 december 2005 geen goederentreinen meer. Tot slot vermelden we nog dat de sinds september 2006 de B-Telecom meettrein onder 25 kV niet meer gesleept door de reeks 15 maar door een locomotief van de reeks 13. De meeste diensten worden in treinschakeling gereden waarbij eveneens de reeks 3000 van CFL-Cargo worden ingezet. Zodra de nieuwe NMBS reeks 18 in dienst komt worden de volledige reeks 13 overgeheveld naar de goederendienst. De locomotieven hebben vanaf juni 2010 Merelbeke omgeruild voor Antwerpen-Noord als standplaats.

De aanduiding L2 duidt op de toelating om tegen 200 km/uur over hogesnelheidslijn tussen Leuven en Luik te rijden. De Magelan-stickers op de vier hoeken zijn in 2001 aangebracht en hebben betrekking op de aanwezigheid van Franse sluitlichten. De stroomafnemers op het dak hebben twee verschillende paletten. Eén brede voor 3000 Volt gelijkspanning onder stuurpost 2 en een smalle aan de andere zijde voor 25kVolt wisselspanning.
Vanaf de in gebruikname van de reeks 18² in 2012, is het de bedoeling om de reeks 13 te reserveren voor goederentreinen. In november 2012 zijn worden nog steeds enkele diensten met de reeks 13 verzekerd.

Sinds juni 2012 worden op de locomotieven die ingelijfd zijn bij NMBS-Logistics het B-logo op de zijkanten en de koppen verwijderd.