Artikelindex

De zaag erin

De Belgische stoomlocs hebben nooit een bel gehad zoals in Duitsland wel het geval was. Deze moet dus zeker verwijderd
worden. Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt, maar je kan evengoed een figuurzaag voor
metaal gebruiken.
Daarna wordt met een ruwe vijl en vervolgens met en zoete of fijne vijl het oppervlak rond gevijld. Dit is rapper geschreven
dan gedaan, want het werkje heeft bij mij meer dan 2 uur in beslag genomen.

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

 

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

Om de ketelband niet te beschadigen heb ik hierover isolatietape geplakt. Als je vijl dan toevallig uitschiet, zal eerst de tape beschadigd worden en niet de ketelband.
De afwerking gebeurt met schuurpapier korrel 600. Later zal ik er nog eens over gaan met slispapier korrel 800 of hoger. Opgelet, de leidingen blijven momenteel staan omdat ik nog niet beslist heb wat ik hiermee ga doen. In een latere fase heb ik beslist om ze eveneens te verwijderen.

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

Vervolgens heb ik de gaatjes achteraan aan de kolenbak toegemaakt en gladgevijld. De gaatjes werden gebruikt worden voor de bevestiging van een laadplank tegen de kolenbak. Ze worden toegemaakt met tweecomponenten metaal van Brico.Na 24 uur droogtijd wordt de overtollige vulstof weggevijld. De afwerking gebeurt met een stukje schuurpapier (korrel 600).
Daarna werden de openingen in de bufferbalk acheraan vrijgemaakt. Märklin heeft in het frame van de bufferbalk de voorzine openingen dicht gelaten. Ik heb ze opengemaakt door eerst enkele gaatjes naast elkaar te boren en daarna af te werken met een platte vijl en een ronde vijl voor de hoeken.

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

Alle details op de bufferbalken die niet nodig zijn worden weggefreesd met een handboormachine met flexibele kop. 
Het is de eerste keer dat ik met een frees werk op een hard metaal oppervlak. Ik heb verschillende freesjes van Dremel, maar uiteindelijk gaat mijn voorkeur naar de dikkere bolle frees.
Je moet een stevige hand hebben om met de frees in de flexiebele kop te werken omdat de frees kan wegschieten en daardoor het model kan beschadigen op plaatsen waar je dit liever niet hebt. Ook de meeste klinknagels zullen later weggefreesd of weggevijld worden. Nieuwe klinknagels zullen we later opnieuw aanbrengen.

De lampenhouders die op de achterste bufferbalk een kleine opening hebben, worden met een stukje polystyreen (plasticard) dichtgemaakt. Met secondenlijm wordt de naad en andere oneffenheden opgevuld. Na het drogen van de lijm wordt alles gladgevijld en gladgeschuurd.

 

Nieuwe deuren 

Na veel overwegingen heb ik uiteindelijk beslist om de vaste deuren weg te nemen en ze te vervangen door deuren die kunnen opengaan. Waarom? Het geeft iets extra en zo kan je later het interieur beter zien. De originele Märklin deuren zijn trouwens veel te dik naar mijn zin.
Wel duikt er na het verwijderen een nieuw probleem op. De vijzen waarmee de cabine vastzit op het chassis zitten vlak achter de deur en worden daarmee zichtbaar. Deze gaten moeten dus elders opnieuw geboord worden op een minder opvallende plaats. Tevens ga ik later op de bodem een houten vloertje aanbrengen. En dan zit deze vijs echt in de weg.
Ook de verhoging in metaal voor de bevestiging van de kap van de luidspreker moet verwijderd worden. Anders zouden de deuren niet open kunnen gaan.

 Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

Met een slijpschijfje van dremel en een vaste hand lukt het uitslijpen van de deuren zonder moeite. Wel moet je gebruik maken van de flexibele boorkop. Anders kan je de slijpschijf niet haaks op de deur zetten. Ook moet je op tijd stoppen. Beter de vroeg dan te laat. Wegvijlen kan nog altijd. Bijvijlen lukt me nog steeds niet.

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

Met een tang wordt de deur naar binnen geplooid zodat ze van zelf loskomt.
Met een bolle frees worden de opstaande randen aan de binnenzijde gladgefreesd. De twee andere freesjes op de foto heb ik eigenlijk niet gebruikt. Niet teveel wegfrezen, want bijfrezen lukt me ook deze keer niet. Op de voorgaande foto kan je de opstaande schuine randen van de deur nog goed zien.

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

Met een oude Emco Unimat 3 draaibank die met een hulpstuk ook als freestafel kan gebruikt worden, wordt met een vingerfrees  de ophoging voor de bevestiging van kap waaronder de luidspreker zit, weggefreesd. Dit is nodig omdat deze verhoging storend is wanneer de deuren openstaan en omdat anders geen vloer met planken kan gelegd worden.

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

Deze klus is geklaard. De verhoging van enkele mm is weggefreesd in dunne laagjes. Met ruw schuurpapier kan de bodem glad gemaakt worden.
Uit een stuk polystyreen van 2 mm wordt een plaat gesneden die exact in de opening pas. Voor het vastzetten heb ik secondelijm gebruikt

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

Voor de deuren heb ik lang naar een oplossing moeten zoeken. Mijn eerste test in platicard (polystyreen) was gedoemd om te mislukken. Zij bestond uit een buisje waarin een draad van 1 mm scharnierde. 
Uiteindelijk heb ik gekozen voor messing. De deuren zijn met een figuurzaag gezaagd uit een plaatje messing van 0,5 mm. Twee deuren werden op elkaar gelijmd om zo een dikte van 1 mm te kringen. Deze deuren werden opgehangen aan scharnieren die ik gekocht heb bij modellklempnerei. De deurklink komt van Asoa.
De deuren hellen een beetje naar voor. Dit komt door de dikte van de cabinewand die bovenaan dunner is dan beneden. Je ziet het nauwelijks. Zeker niet wanneer de deur een beetje open staat. Hieronder het resultaat

 

Kolenbak

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

De originele kolenbak werd al eerder verwijderd tijdens de demontage van het model. Bij de Belgische versie is er maar één exemplaar geweest die een verhoogde kolenbak heeft gekregen (of behouden). Normaal heeft de Belgische variant een lage kolenbak. Met enkele latjes hout die ik gekocht heb in een plaatselijke handel voor modelboten en vliegtuigen heb ik een  nieuwe kolenbak in elkaar gezet met secondelijm op basis van wat overblijft van de originele kolenbak. Later worden de latjes nog verbonden met een stripje messing en enkele klinknagels. Ook de echte kolen zullen niet ontbreken.

 

Interieur

 Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

Bij gebrek aan afbeeldingen of tekeningen van de kolenbak in de cabine, heb ik mijn fantasie maar los gelaten en zelf een interieur ontworpen op basis van foto's van locomotieven die ik in Treignes gemaakt heb. Met stukjes plasticard en stripjes van Evergreen zie je hieronder het resultaat.
De kolen komen via een trechter in het midden terecht. Links en rechts  heb je twee kastjes waarin de machinist en de stoker hun persoonlijk spullen kwijt kunnen. In deze kastjes vind je ook materiaal om aan de loc te sleutelen, enkele vodden om te poetsen en nog van alles. De nieuwe kolenbak komt op de plaats waar Märklin zijn luidspreker had gemonteerd. 
Er is weinig plaats. De deuren moeten nog open kunnen en op de bodem komt later nog een houten vloer.

 

Dakhaken

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

De dakhaken van Märkln zijn in metaal en met het dak meegegoten. Deze dakhaken ogen niet mooi en kunnen beter vervangen worden. Met een vijl worden de originele dakhaken weggehaald.
Via Ebay heb ik voor een prikje een setje met 8 dakhaken kunnen kopen die ik ga gebruiken om het dak een upgrade te geven. Deze dakhaken komen blijkbaar van Märklin. Ze zijn in kunststof en hebben onderaan een schuin lopende verbinding waarvoor ik een gaatje moet maken in het dak.
De plaatsen waar de nieuwe dakhaken moeten komen, worden met een potloodlijn gemarkeerd. Vervolgens worden vier gaten schuin geboord en de dakhaken geplaatst.
De Belgische type 93 heeft op het dak een richel voor de afvoer van het regenwater. Deze heb ik gezaagd uit een staafje in messing. Deze richel wordt met secondenlijm vastgezet.

 

Ketelleidingen

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

De leidingen op de ketel zijn meegegoten in metaal. Op zich oogt dit redelijk goed wanneer je de loc op ooghoogte houdt. Maar sommige onderdelen zijn te ruw en missen voldoende detail. Ik heb daarom besloten om alle leidingen en ventielen weg te schuren en te vervangen door nieuwe onderdelen. Deze onderdelen heb ik gevonden bij KM1 en Hegob.
De leidingen worden met een Aldi-dremel weggeschuurd tot op 0,2 mm van het keteloppervlak. De ronde schuurbandjes zijn los te koop in de handel op plaatsen waar je ook een dremel kunt kopen. Met de dremel worden steeds vlotte bewegingen gemaakt van links naar rechts en terug zonder veel druk uit te oefenen. Ook enkele ketelbanden zullen hoogst waarschijnlijk verwijderd worden. Nergens wordt met de dremelkop lang stilgestaan omdat je anders riskeert om niet gelijkmatig materiaal weg te schuren.

ketelleidingen 5

Ook de wasluiken worden verwijderd. Om de zanddom en de stoomdom niet te beschadigen heb ik ze afgeplakt met tape. De afwerking gebeurt met verschillende soorten vijlen. Tot slot wordt alles opgeschuurd met fijn schuurpapier.
Opgelet, vergeet niet de gaatjes te markeren waar later nieuwe onderdelen moeten geplaatst worden.

 

Nieuwe Leidingen

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

Alle gaatjes voor de leidingen werden geboord met een handboor. Daarna kunnen de leidingen geplooid en geplaatst worden. De leidingen worden nog niet vastgelijmd. Dit gebeurt pas na het schilderen. Ook de dunne leidingen worden vooraf geplooid en geplaatst.
Voor de leidingen op onderstaande foto's gebruik ik messingdraad van 1,5 mm. De ventielkranen die je op de foto ziet, komen van KM1. Tijdens het plooien wordt ook gecontroleerd of de waterbak nog kan geplaatst worden. Ook met de andere leidingen die nog moeten geplooid en geplaatst worden, moet je nu ook zo goed mogelijk rekening houden. De voorgeboorde gaatjes kunnen hierbij helpen.

 

Trapjes

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

De Belgische versie van de T9.1 heeft vooraan een extra trede en achteraan is de onderste trede verlengd. Eerst dacht ik deze trede in plasticard te maken, maar dat bleek geen goed idee. 
Na deze mislukte poging heb ik besloten om de trapjes van KM1 te gebruiken die ik eerder had besteld. De treden werden losgezaagd van de handgrepen. Daarna werden nieuwe gaatjes geboord voor een stang van 1 mm dik. De onderste trede heb ik gezaagd uit traanplaat die ik gekocht heb bij Modelbauhandel Fiedler
De voorste trede heb ik gemaakt uit de derde trede van het model van KM1 dat achteraan vervangen wordt door een verlengde trede in traanplaat.

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

Voor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruiktVoor het verwijderen van de bel heb ik een klassieke Rocozaag gebruikt

De gaatjes boor je best op 1,1 mm en voor de opening in de voetplaat van de loc mag je gerust tot 1,3 mm gaan. Dit is nodig omdat je wat speling moet hebben om de trapjes in de juiste positie te plaatsen.