Verwijderen van verf met verschillende middelen
Vroeg of laat wordt iedereen wel eens geconfronteerd met en model waarvan schildering mislukt is. In het beste geval kun je het model overschilderen of bijwerken. Vaak verdwijnt het werkstuk echter in een stil hoekje op de modelbaan of in de kast. Een andere mogelijkheid is het verwijderen van de verf zodat je het helemaal opnieuw kunt beginnen. Hiervoor bestaan verschillende technieken. Wij hebben één methode met vloeibaar afwasmiddel voor vaatmachines uitgetest en laten hiervan de resultaten zien.
Enkele jaren geleden was bij het schilderen van het model van de reeks 51 één en ander verkeerd gelopen. Bij het afplakken was ik vergeten de vier deuren volledig in het geel te schilderen. De afplaktape was ik vergeten te verwijderen. Mijn pogingen om dit euvel te herstellen waren mislukt. Er bleef nog slechts één mogelijkheid over, namelijk alle verf verwijderen en opnieuw beginnen.
Voor het verwijderen van verf bestaan verschillende middelen. Wanneer je snel genoeg bent en de verf is nog niet uitgehard, kun je thinner gebruiken. Maar wanneer je model al enkele dagen heeft staan drogen, moet je overschakelen naar andere middelen zoals remolie, ovenreiniger of speciaal vloeibaar afwasmiddel voor vaatmachines.
Remolie
remvliestofHet is niet de eerste keer dat ik de verf van een model moet strippen. Jaren geleden moest ik de verf verwijderen van een model in epoxy of kunsthars. Hiervoor heb ik het model in remolie gedompeld. Remolie is een vloeistof met een bijtende werking die gebruikt wordt voor het vullen van de remleidingen in wagens. Je kunt dit product in elke handel van auto-onderdelen kopen. Eén liter is ruim voldoende. Remolie heeft echter het nadeel dat ook sommige kunststoffen en harsen (ondermeer epoxy) kan aantasten. Hierdoor wordt het materiaal broos en week. Zeker wanneer de kap langere tijd in de olie moet liggen om alle verf los te weken. Daarom is remolie meer geschikt voor modellen in metaal.
Ovenreiniger
xavax-ovenreinigerEen andere methode om verf te verwijderen is het gebruik van ovenreiniger. Dit product wordt uitsluitend in spuitbus verkocht. Het product dient om hardnekkige plekken in de oven weg te nemen. Wij kunnen het gebruiken om verf te strippen. Het heeft net als remolie een bijtende werking. Omdat je met een spuitbus werkt, kun je onmogelijk het model in de gebruikte vloeistof onderdompelen. Het eenvoudigste gaat het wanneer je het model volledig overspuit en het vervolgens in een plasticdoos met deksel of plasticzak bewaart. Na één dag moet je reeds het resultaat kunnen zien. Desnoods spuit je sommige delen opnieuw in met de ovenreiniger. Werk steeds met plastic handschoenen. Het beste resultaat verkrijg je wanneer de verf op het model hooguit enkele dagen oud is. Bij modellen waarop de verf reeds geruime tijd aanwezig is, kan het strippen moeilijk verlopen. Een hogere temperatuur kan het proces versnellen. Daarom kan je de doos of zak in warm water onderdompelen. Of je zet de doos op een warme plaats. Bijvoorbeeld op de verwarming.
Revell Airbrush Clean
Revell Airbrush cleanDit product is vrij onbekend voor mij. Ik heb het nooit geprobeerd. Sommigen halen hiermee goede resultaten, anderen willen er niet van weten. Wij houden het als alternatief open. Best kan je eerst eens experimenteren. Blijf in elk geval het proces bewaken. Het zou kunnen dat de verf reeds na één uur los komt en dat je hieraan voldoende hebt. Probeer ook vooraf een test te doen met enkele onderdelen om na te gaan of de Airbrush cleaner de kunststof niet aantast of de kunststof oplost. Deze raad geldt trouwens ook voor andere producten.
Bijtende soda
Caustic sodaCaustic soda bSommigen gebruiken bijtende soda om verf te verwijderen. Bijtende soda wordt ook caustic soda genoemd. Chemisch noemt het Natriumhydroxide (NaOH). Het wordt verkocht in verschillende vormen (korrels, schilfers, vlokken of parels). Het is ondermeer verkrijgbaar als agressieve gootsteen ontstopper. Het wordt opgelost in (warm) water. Ik weet niet hoe het werkt en hoeveel (warm) water je moet toevoegen om een goede verhouding te krijgen. Maar wie wil, kan het eens proberen. Draag in ieder geval een veiligheidsbril. Maar dat geldt voor alle toepassingen die hier worden beschreven.
Bijtende soda is niet hetzelfde als huishoudsoda (natriumcarbonaat) of met boorzure soda (borax) of maagzout (dubbel koolzure soda, natriumbicarbonaat) welke eveneens in warenhuizen te koop zijn.
Sun Liquigel vloeibaar afwasmiddel voor de vaatmachine
Afwasmachines maken gebruik van een agressief afwasmiddel om alle voedselresten grondig te verwijderen. Dit afwasmiddel kun je in drie soorten verkrijgen: als poeder, in tabletvorm of als een vloeistof. Onze voorkeur gaat uit naar de vloeibare versie. Dit laatste product is het meest geschikt voor het strippen van verf op onze modellen.
In de handel is vooral het product Sun Liquigel van Lever Fabergé (Unilever) vlot verkrijgbaar. Andere middelen zijn doorgaans bestemd voor industriële doeleinden en enkel in grote hoeveelheden te koop.
Eerst wordt een petfles afgesneden op de gewenste hoogte. Daarna vullen we deze fles met maximum 1/10 afwasmiddel en met water. Ik gebruik warm water omdat ik veronderstel dat het afwasproduct hierdoor nog beter opgelost wordt. Eerst goed roeren om het middel op te lossen en vervolgens wordt het model van de reeks 51 volledig in de oplossing ondergedompeld.
Daarna is het een kwestie van wachten. Controleer iedere dag de vorderingen. Na enkele dagen zal de verf loskomen. Dit is afhankelijk van de hardheid van de verf en de soort verf. Wanneer voldoende verf losgeweekt is, kun je meestal met een tandenborstel de resterende verf verwijderen. Vooral in de voegen zal dit nodig zijn. De verf op het model van de Belgische diesel reeks was hooguit enkele weken oud. Hierdoor was het redelijk gemakkelijk om alle verf snel los te weken. In minder dan één week was alle verf verdwenen. Op enkele plaatsen moesten we een glasvezelpotlood gebruiken om de kleine restjes in de voegen weg te schuren
Opgelet, Sun Liquigel is niet in Nederland te koop, wel in België.
Hoe moet je Sun Liquigel gebruiken
Sommige verfsoorten bieden meer weerstand. Afhankelijk van de hardheid van de verf zal het losweken meer tijd in beslag nemen.De oplossing met afwasmiddel tast het metaal niet aan. Lijm daarentegen reageert wel op de agressieve samenstelling. In de handel zijn verschillende vloeibare middelen voor machine vaatwasmachines te koop. Het meest verspreide is Sun Liquigel. Dit product is in de meeste grootwarenhuizen te koop. Het wordt verkocht in bussen plastic bussen van drie liter. Een fles van drie liter kost tussen 10 en 15 Euro.
Neem 100 cl Sun Liquigel vloeibaar afwasmiddel voor machine vaatmachines en 900 cl water, of negen delen warm water en één deel Sun Liquigel. De vloeistof kan na gebruik en na filteren van de verfresten bewaard blijven in een gewone petfles. Gebruik steeds handschoenen en vermijd contact met de huid, de ogen en de mond. Andere producten zijn minder courant in de handel verkrijgbaar. Doorgaans gaat het om grote verpakkingen voor industriële vaatwasmachines bestemd voor scholen, bedrijven, restaurants enz.
Een tandenborstel helpt om de verf gemakkelijk te verwijderen. Op hardnekkige plaatsen kan een glasvezelpotlood helpen zonder de ondergond te beschadigen.
Bijkomende testen
We hebben bij enkele andere modellen dezelfde werkwijze gevolgd. Het eerste model was een kap in epoxy van de Belgische reeks 27. Deze loc was door een ongeluk stuk gevallen en daarom in de rommelbak verzeild geraakt. De verf op het model is intussen meer dan 15 jaar oud.
We dompelden het model onder in onze klaargemaakte oplossing. Na één week kwam de vernislaag helemaal los. Na nog een week loste ook de gele en de grijze verf. Vervolgens was het de beurt aan de blauwe lak en ten slotte moest ook de grondlaag het begeven. Alleen het zilver op het dak en de grondlaag boden de meeste weerstand. Het geel, het grijs en het zilver komen van Humbrol. Het blauw is industriële verf die ook gebruikt wordt door de Belgische spoorwegen. De vernislaag werd gehaald bij een plaatselijke verfhandel en de grondverf was van Graupner. Dit zijn vier soorten verf die elke verschillend reageren op het oplosmiddel met het afwasproduct voor vaatmachines. Opvallend was dat het zilver op het dak nauwelijks reageerde op de samenstelling. Waarschijnlijk gaan we hiervoor nog enkele weken nodig hebben. Ook de grijze grondverf van Graupner biedt heel wat weerstand. Uiteindelijk blijkt dat deze laag niet volledig kan weggenomen worden. Verfstrippen 14Opvallend is dat de kunsthars epoxy niet wordt aangetast door de samengestelde oplossing. Ook de secondelijm waarmee de kap is hersteld wordt niet aangetast. Niet tegenstaande niet alle verf kan verwijderd worden vinden we toch de test geslaagd. De kap kan opnieuw geschilderd worden.
Een tweede model dat wij voor een test gebruikten, is een onvoltooide kap van een Luxemburgse rangeerlocomotief. De kap is ongeveer vijf jaar geleden in een grondverf geschilderd met daarop een laklaag bordeaux van een fabrieksmerk. De kap is gegoten in polyurethaan. Dit is een kuststof die vaak door modelbouwers gebruikt wordt voor het gieten van modellen met behulp van een gietmal in rubber. We hebben deze kap samen met het model van de reeks 27 in de oplossing met afwasmiddel geplaatst. Na één week is bijna alle verf is losgekomen. Enkel tussen de roosters en aan de haken voor de handgrepen op de zijkanten is nog verf blijven zitten. De verf in de roosters hebben we met een glasvezelpotlood verder verwijderd. Ook hier werd de kunsthars niet aangetast door de oplossing met detergent.
Besluit.
Met een vloeibaar SUN Liquigel afwasmiddel voor vaatmachines kun je zeer snel en eenvoudig de verf van een zelf gespoten model verwijderen. De oplossing heeft in onze testen nauwelijks invloed op de kunststof. Anders is het gesteld met remolie voor auto's. Deze remolie verwijdert eveneens de verf, maar wij hebben de indruk dat het eveneens de kunststof broos en week maakt. Vooral epoxy schijnt hiervan last te hebben. Onze ervaringen met ovenreiniger zijn eveneens positief. Bijtende soda Revell Airbrush Clean hebben we niet getest. Vooral met Revell blijkt goed te zijn, maar onze voorkeur gaat toch uit naar het afwasmiddel.
Waarschuwing
Werken met chemische producten kan gevaarlijk zijn. Draag daarom steeds een veiligheidbril. Contact met de ogen kan onherstelbare schade aanbrengen. Wanneer je huid in contact komt met deze producten volstaat het doorgaans om voldoende te spoelen met water. Lees ook steeds de waarschuwingen die bij het product geleverd staan of op de verpakking vermeld worden. Draag plastic- of latex handschoenen. Vermijd inademen van de dampen en werk in een goed geventileerde ruimte. Alle producten moeten zorgvuldig opgeborgen worden en buiten het bereik van kinderen geplaatst worden. De flessen waarin de vloeistoffen bewaard worden, moeten geschikt zijn. Vermijd herkenbare flessen uit de drankhandel en vermeld duidelijk en onuitwisbaar de inhoud op de fles.