Concrete tips met verschillende soorten lijm

In het eerste deel over lijmen werden twee belangrijke soorten lijm besproken die zeker niet op uw werktafel mogen ontbreken. Zowel plasticlijm voor modelhuisjes in polystyreen en secondelijm voor allerlei toepassingen kwamen daarbij ruim aan bod. In dit deel hebben we het over tweecomponentenlijm en houtlijm. Daarnaast worden enkele minder gebruikelijke lijmen toegelicht die nuttig kunnen zijn bij het uitoefenen van uw hobby.

Houtlijm

Houtlijm wordt in de eerste plaats gebruikt voor houtconstructies.

Houtlijm wordt in de eerste plaats gebruikt voor houtconstructies. Daarvoor is het ook bedoeld. Modelbouwers gebruiken houtlijm echter voor heel wat meer. Eén ervan is het inlijmen van het ballastbed. Met een verhouding van één deel lijm en één deel water plus enkele druppels detergent bekomen we een ideaal mengsel die met een pipet wordt aangebracht. Vooarf moet je de ballast met een plantenspuit met enkele druppels detergent nat spuiten zodat de lijm snel doordringt in de ondergrond. Voor deze houtlijm vind je in de handel ook alternatieven waarmee je het geluid van rijdende treinen aanzienlijk zou kunnen dempen. JEWEHA en ER-Decor verkopen met dit doel speciale (latex)lijm voor het vastleggen van sporen en van de ballast onder de namen Latex Ballastlijm, Decorail en Decobal (niet meer verkrijgbaar). Op dezelfde manier kunnen diverse strooimaterialen en grassen worden vastgehecht. Woodland Scenics heeft voor het aanbrengen van landschapsmaterialen Hob-e-Tac, Scenic Glue en Scenic Cement die onzichtbaar uitdrogen. Scenic Cement is zeer lopend en kun je met een plantenspuit aanbrengen. Na gebruik mag je niet vergeten om de spuitmond goed met water door te spoelen.

Een andere toepassing van houtlijm vinden we in het verlijmen van isolatieplaten die gebruikt worden voor lichte constructies in landschapsbouw. Houtlijm vormt in dit geval een goed alternatief voor kitlijm. Alleen moet je voor houtlijm een langere droogtijd respecteren omdat het water in de lijm moet verdampen. Isolatieplaten kun je ook hechten met polymeerlijm zoals Powerfix van Pattex. Voor kleine oppervlakken is ook Repair Extreme van Pattex of UHU-Por geschikt.

Minder gekend is het gebruik van Kristal Klear van Microscale. Deze specifieke houtlijm wordt glashelder waardoor ze geschikt is voor het imiteren van kleine ruitjes. Met een penseel wordt de lijm in een opening aangebracht. Door met het penseel voorzichtig rond te draaien en dan terug te trekken wordt de lijm over de volledige oppervlakte gespannen. Na enkele uren droogt de lijm helder uit.

Kristal Clear kan je eveneens gebruiken voor het vastzetten van figuurtjes in rijtuigen en op andere plaatsen. Het voordeel is dat je deze lijm gemakkelijk kunt verwijderen wanneer je de figuurtjes wegneemt. Deze lijm laat ook geen lijmsporen na op het model. Op dezelfde manier zet ik kleine meegeleverde onderdelen vast op een locomotief of wagen. Wanneer ik de onderdelen daarna verwijder, kan ik gemakkelijk de lijm eveneens verwijderen zonder sporen na te laten.

Wanneer je onderdelen vastzet met een pincet, kan je eest beide punten van het pincet even in houtlijm of Kristal Claer droppen en daarna het onderdeel vastpakken. Wanneer om één of andere reden het onderdeel dreigt lost te schieten, dan heb je nog steeds de lijm die het onderdeel vasthoud. Daarna kan je gemakkelijk de lijm verwijderen.

Tweecomponentenlijm

Tweecomponentenlijm is een epoxylijm waarbij een deel epoxy en een deel harder in dezelfde verhouding worden samengebracht. De soort harder bepaald de duurtijd van het hechtingsproces. Deze varieert van vijf minuten tot 24 uur. De twee componenten worden eerste gemengd en daarna met bijvoorbeeld een kaasprikje aangebracht. Eerst zal de lijm stollen. Met een nat wattenstaafje kun je de overtollige lijm verwijderen. Dit moet snel gebeuren en zeker voordat het stollingsproces op gang komt. Pas na enige tijd die kan variëren van enkele uren tot een volledige dag, zal de hechting definitief zijn.

Verschillende merken zoals Pattex, Bison en Coonrad verkopen tweecomponentenlijmen waarbij je de twee elementen moet mengen. Alleen Pattex heeft een spuit waarbij de twee componenten automatisch met elkaar gemengd worden.

Bouwpakketten in Witmetaal

Tweecomponentenlijm wordt vaak gebruikt bij het monteren van bouwpakketten in witmetaal en messing. Vooral wanneer solderen niet mogelijk is of wanneer de onderdelen reeds geschilderd zijn. Tweecomponentenlijm heeft het nadeel dat de stukken na het aanbrengen van de lijm lijmen nog gemakkelijk kunnen schuiven omdat de lijm tijd nodig heeft om te stollen en uit te harden. Daarom kun je de stukken eerst verbinden met secondelijm en daarna met tweecomponentenlijm. De secondelijm moet wel volledig droog zijn voor je tweecomponentenlijm kunt gebruiken.
Te veel lijm wordt verwijderd met een nat wattenstaafje.

Lijmen van fabrieksplaten en nummerborden

Tweecomponentenlijm is bijzonder interessant voor het vastzetten van wapenschildjes en fabrieksplaten. Breng hiervoor eerst een minieme hoeveelheid lijm aan op de achterzijde van de fabrieksplaat. Wanneer je heel zuinig bent kun je het plaatje nog positioneren en aandrukken zonder dat de lijm er onder uitkomt. Wanneer dit toch gebeurt, dan verwijder je de ongewenste lijm met een nat wattenstaafje terwijl je met de punt van een hobbymes het plaatje op zijn plaats houdt. Uiteraard moet dit snel gebeuren en kun je beter vooraf eens oefenen met enkele restjes.

Lijmen van isolatieplaten

Wanneer je een bouwpakket in messing niet wilt solderen, kan je in de plaats hiervan tweecoponentenlijm gebruiken. Opnieuw zal je eerst de onerdelen moeten fixeren met secondelijm. Nadat deze lijm droog is kan je tweecomponentenlijm aanwenden. Teveel tweecomponentenlijm verwijder je met een nat wattenstaafje. Tweecomponentenlijm gebruik je om de constructie te verstevigen.

Stabilit Express en UHU Plus Acrylit

Een bijzonder tweecomponentenlijm is Stabilit Express van Pattex en UHU Plus Acrylit. Deze lijmen bestaan uit een poeder en een pasta die eveneens gemengd worden. De combinatie is niet stroperig en is geschikt voor het vullen van gaten en openingen. Na het uitharden kun je het oppervlak met een vijl bewerken. Om bij grote openingen steun te geven kun je aan de achterkant plakband kleven die je nadien kunt verwijderen.

Patex Repair Express en Bison Steel

Een gelijkaardig resultaat behaal je met Patex Repair Express en Bison Steel. Beide producten bestaan uit twee lagen kneedbare componenten die met elkaar gemengd worden. De pasta is niet vloeibaar en kan na het aanbrengen in de juiste vorm geduwd worden. De paste vervormd of krimpt niet tijdens het drogen. We raden toch aan om de opening iets groter af te dichten en daarna de overtollige pasta met schuurpapier of een vijl te bewerken.

Andere toepassingen

Met deze bijdrage is zeker niet alles gezegd over lijmen. Naast de genoemde voorbeelden bestaan er nog tal van andere toepassingen die hier niet aan bod komen. Vaak ontstaan specifieke toepassingen op basis van eigen ervaringen of waaien ze over uit andere hobby’s.

Lijmpistool

Lichte houtconstructies kunnen snel en gemakkelijk met een lijmpistool gemonteerd worden. Een lijmpistool maakt gebruik van een harde lijmstift die in de kop van het lijmpistool tot boven het smeltpunt wordt gebracht. Met een lijmpistool kun je hout, papier, karton, maar ook metaal en steentjes vastzetten. Het werk snel en doeltreffend. Ook treinsporen zou je met deze lijm op haar plaats kunnen houden. Nadat je de lijm in een dotje op één deel hebt aangebracht worden de delen onmiddellijk samengedrukt voor de lijm koud wordt. De lijm uit een lijmpistool is eveneens geschikt voor het vastzetten van koude elektronisch componenten, zoals led's, kleine weerstanden, en zelfs voor het vastzetten van een decoder. De lijm is transparant en heeft het voordeel dat je later de onderdelen altijd opnieuw kunt losmaken.

Knutsellijm of Alleslijmer

Knutsellijm of Alleslijmer van Pattex, Bison of Pritt is geschikt voor het monteren van bouwpakketen in karton en papier, zoals de stationsgebouwen en huizen van MKD. In dit geval wordt de Alleslijmer onverdund met een penseel aangebracht.

Losgekomen transfers lijmen

Dezelfde transparante Alleslijmer kun je gebruiken voor het vastmaken van losgekomen transfers. In dit geval wordt de vloeibare lijm aangelengd met vier delen water en daarna met een penseel aangebracht. Decalfix van Humbrol zou het zelfde resultaat opleveren, maar dat hebben we nog niet uitgetest.

Spuitbuslijm

Bomen bevlokken met een spuitbus

Een andere toepassing met spuitbuslijm is het bevlokken van bomen. Hierbij heeft de spuitbuslijm hetzelfde effect als goedkope haarlak waarmee je eerst een kale boom besproeit en daarna de boomvlokken rijkelijk over de takken strooit. Wanneer je slechts enkele bomen moet bevlokken, kun je de boom eerst inspuiten en in een opgeblazen plasticzak steken samen met het strooimateriaal. Daarna hoef je nog enkel met de zak te schudden om het strooisel op de boompjes te verspreiden. We vermelden hier ook nog dat je met verdunde behangerslijm van Patex zelfgemaakte dennenboompjes op basis van borstelharen kunt inlijmen en bevlokken.

Figuurtjes lijmen

Rubbercement van Thalens is bijzonder geschikt voor het plaatsen van figuurtjes. Deze lijm heeft het voordeel dat je de figuurtjes daarna nog steeds kunt verplaatsen zonder dat de lijm sporen nalaat. De lijm kun je altijd verwijderen.
Het zelfde resultaat bekom je met Woodland Scenic Accents Glue, al is het met deze lijm niet eenvoudig om de resten te verwijderen.

Voor zittende figuurtjes in rijtuigen gebruik ik Kristal-Clear. Deze lijm kan je nadien probleemloos verwijderen zonder sporen achter te laten.

Olba Lijmkit

Olba Lijmkit is door zijn helderheid geschikt voor het imiteren van koplampen van locomotieven waarachter led’s geplaatst worden. Met een klein meegeleverd injectiespuitje zonder naald of met een dikke afgezaagde injectienaald breng je enkele dunne sliertjes lijm aan. Daarnaast zijn er nog enkele toepassingen zoals het plaatsen van fabrieksplaten, ruitjes en dergelijke. De lijm maakt geen vlekken en draden. Eventueel kun je met een natgemaakt wattenstaafje de overtollige lijm verwijderen.

Lijmen (deel 2)