Een Zwitserse baan door de ogen van een Belgische spoorwegman
Enkele jaren geleden is Frans Oleo na een carrière als Belgisch treinbestuurder met pensioen gegaan. Een gelegenheid om een lang gekoesterde droom waar te maken. Na meer dan 30 jaar vakantie in Graubunden in Zwitserland lag het thema van de toekomstige baan dan ook voor de hand. De Rhätische Bahn in combinatie met een indrukwekkend berglandschap en een deel Zwitserse SBB normaalspoor werd in een fictief sporenplan omgezet.
Filisur
Nog voor zijn pensioen is Frans Oleo gestart met het maken van verschillende ontwerpen van zijn droombaan. Op een ruimte van acht bij drie meter was het puzzelen om een bestaand stuk van de Rhätische Bahn na te bouwen. Hierbij moesten een aantal toegevingen gedaan worden. Het station van Filisur alleen zou al meer dan vijf meter in beslag nemen. Daarom is bewust gekozen voor een denkbeeldige baan waarin verschillende scènes onafhankelijke van elkaar opgenomen worden. Deze werden vooraf in het baanplan geïntegreerd. Zo moest er zeker plaats zijn voor een denkbeeldig dorp Filisur met het gelijknamige station. Elke trein van het schaduwstation St-Moritz zou door Filisur moeten rijden. Via een kleine carrousel en enkele keerlussen gaat het verder over de Landwasser Viadukt naar het station Grüsch. Van daaruit loopt het spoor naar het tweede schaduwstation Chur. Vooraan in het dal langs het meer is plaats voorzien voor een normaalspoor met locomotieven van de SBB.
De Rhätische Bahn bestaat uit enkelspoor. Er wordt in beide richtingen digitaal gereden met het besturingsprogramma Koploper. Hiervoor heeft Frans Oleo kunnen rekenen op de ervaring en deskundigheid van Dave Hovestad, een clubgenoot van de Leuvens Modelbouw Trein Club (LMTC) waar beiden reeds jaren lid zijn. In de twee schaduwstations met de toepasselijke namen St-Moritz en Chur, is plaats voor tien locomotieven. Vanaf het schaduwstationsen en een carrousel met een diameter van 80 cm en meterspoor van Peco wordt een hoogte van 140 cm naar de Landwasser Viadukt overwonnen.
Het SBB normaalspoor baan heeft geen schaduwstation. Slechts een klein gedeelte onderaan is zichtbaar en loopt langs een meer en het station St-Niklaus. Het HO gedeelte is dubbelspoor en bevat in beide richtingen acht blokken van ongeveer drie meter. Om tot een aanvaardbare lengte te komen zijn twee carrousels met een diameer va 85 cm in het tracé verwerkt.
Zowel de Rhätische Bahn als het SBB gedeelte is voorzien van bovenleiding. Een deel komt van Sommerfeldt, maar het meeste is zelfbouw met profielen en draad in messing die in de modelbouwzaken te koop zijn. Alle seinen inclusief de seinbrug zijn gebouwd door zijn beste vriend Staf De Meester. Een knap staaltje van vakmanschap. De seinen zijn uitgerust met microleds. De wisseling van de seinstanden verloopt synchroon met het bloksysteem en wordt eveneens aangestuurd door het Nederlandstalige programma Koploper van Paul Haagsma. Naast automatisch rijden is manuele bediening perfect mogelijk.
Landwasser Viadukt
Het landschap van deze indrukwekkende modelbaan wordt overheerst door de Landwasser Viadukt. Aan deze brug en het omringende landschap is veel aandacht besteed om alle elementen zo getrouw mogelijk weer te gevn. Je krijgt de indruk dat je in een echt stukje Zwitserland bent. De brug is in model op schaal 1:100. De peilers zijn in hout en werden bekleed met steentjesmotief. Zij heeft een hoogte van 70 cm en is 110 cm breed. Net als in werkelijkheid ligt de brug in een boog en verdwijnt het spoor in een tunnel.
De decoratie van het landschap is ontstaan uit de meegenomen indrukken van jaarlijkse reizen naar Zwitserland en de vele wandelingen in het Landwasserdal. Voor de afwerking gebruikt Frans Oleo materiaal van Heki, Anita Decor en MiniNatur. Vooral met Heki Decovlies is het aangenaam werken. Op de baan staan ongeveer 400 dennenbomen. Ze zijn gemaakt met draad en uitgerafelde koord. In de toekomst zullen alle bomen vervangen worden door exemplaren gemaakt met Siflor materiaal. De rotsen zijn ontstaan uit gipsafgietsels in zes mallen in zachte rubber. De gipsmotieven werden verwerkt op een structuur van Vliegengaas in metaal. In het totaal is ongeveer 70 kilo gips verwerkt. Het landschap op de achtergrond met besneeuwde bergtoppen wordt gevormd met panoramafoto's van Vollmer en Faller. Het water in het meer bestaat uit verschillende lagen toiletpapier in combinatie met een laag houtlijm. De golven maak je door in één richting draaiende bewegingen te maken met een ronde verfborstel. Een beetje verf in de houtlijm zorgt voor een basiskleur. Na het drogen wordt het wateroppervlak afgewerkt met donker groene verf. Langs de oever van het meer wordt met lichte tinten gewerkt waardoor je meer diepte krijgt. Tot slot krijgt het geheel een behandeling met drie lagen bootlak. Het resultaat is schitterend.
Beide stationsgebouwen Filisur en Grüsch zijn op schaal zoals in werkelijkheid. Filisur kon je vroeger kopen bij Ferro Swiss. Grüsch is nog steeds te koop bij Tilly Models in Nederland. Veel authentieke Zwitserse huizen langs de baan komen eveneens van Tilly Models. Alle andere gebouwen en constructies zijn van bekende merken zoals Faller, Volmer en Kibri.
Alle smalspoorlocomotieven zijn van Bemo. Het is een verzameling die geleidelijk tot stand is gekomen. Ieder jaar komt er na een deugddoende vakantie één loc bij. Dertig jaar geleden was Bemo in de lage landen niet zo vlot verkrijgbaar. Je moest wel naar het buitenland. Gelukkig is intussen één en ander veranderd en kun je Bemo in de meeste speciaalzaken in Nederland en België vlot bestellen.
Elk jaar gaat Frans Oleo samen met zijn vrouw opnieuw naar Graubunden. Het is intussen zijn tweede thuis geworden. We besluiten dan ook graag met de woorden van Frans: "Telkens wanneer ik mij voor enkele uren op mijn zolder terugtrek, is het alsof ik even op vakantie ben geweest". En zo moet het zijn. Modelspoor is immers een hobby waarvan je moet genieten, iedere dag opnieuw.
Baanplan
